2023,cәуір,7 АСТАНАДА БІРІНШІ «QAZAQ DUMANY» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАЙҚАУ ӨТТІ
Сәуірдің 3-і мен 7-сі аралығында Қазақ ұлттық өнер университетінде «Скрипка» және «Фортепиано» номинациялары бойынша Қазақстан композиторларының шығармаларын үздік орындауға арналған «Qazaq Dumany» бірінші халықаралық байқауы өтті. Жобаның мақсаты – өнер саласындағы шығармашылық жетістіктерді анықтау, дарынды орындаушыларды қолдау және ұлттық мәдени мұраны насихаттау.
«Скрипка» номинациясы бойынша қатысушылардың талантын бағалау үшін біздің заманымыздың көрнекті музыканттары шақырылды: Қазақ КСР халық әртісі, «Қазақстанның Еңбек ері», профессор, көрнекті қоғам қайраткері, ҚазҰӨУ ректоры Айман Мұсахаджаева (Астана қ.); Анталия консерваториясының докторы Девлет Консерватувари Сонат Коскунер (Анталия, Түркия); Профессор Бенджамин Т. Рим музыка, драма және өнер мектебі, Американың католиктік университеті, музыкалық өнер докторы (DMA) Владимир Дё (Вашингтон, АҚШ); Қырғызстанның халық әртісі, «Манас» президенттік камералық оркестрінің бас дирижері, Қ.Молдобасанов атындағы Қырғыз ұлттық консерваториясының доценті Эрнис Асаналиев (Бішкек, Қырғызстан); AIMA музыкалық академиясының оқытушысы Алексей Дулов (Рим, Италия).
Байқау комиссиясын «Фортепиано» номинациясы бойынша Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, профессор, ҚазҰӨУ фортепиано және орган кафедрасының меңгерушісі Сара Асабаева (Астана, Қазақстан); Өнер тарихы бойынша философия докторы, Жерорта теңізі университетінің доценті Самир Мирзоев (Анталия, Түркия); Акдениз университетінің проректоры Озгун Кошкунер (Анталия, Түркия); доцент, Беларусь мемлекеттік музыка академиясының арнайы фортепиано кафедрасының меңгерушісі Владимир Дулов (Минск, Беларусь); Өзбекстан мемлекеттік консерваториясының арнайы фортепиано кафедрасының доценті Эльмира Мирқасымова (Ташкент, Өзбекстан).
Байқауға қатысушылар мен қонақтарды Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрі Асхат Оралов құттықтап, хатында «Байқаудың миссиясы – асыл да биік – Қазақстан сахна өнерінің болашағы мен жас дарындардың есімін ашу». Айман Мұсахаджаева да жас музыканттарға жылы лебіздерін білдіріп, халықаралық байқау көптен күткен және болашағы зор байқаулардың бірі екенін, «өзара түсіністік пен шығармашылық ынтымақтастыққа» ықпал ететінін атап өтті.
Бірінші халықаралық «Qazaq Dumany» байқауының ерекшелігі – бұл бағдарлама болды, оған сәйкес қатысушылар гастрольдік сапарларда тек қазақстандық композиторлардың шығармаларын орындауы тиіс. Жас музыканттар: Евгений Брусиловскийдің «Боз айғыр» сюитасын, Ғазиза Жұбанованың скрипкалық концертін, Мұқан Төлебаевтың поэмасын, Артур Меттустың скрипкаға арналған қазақша күйлердің аранжировкасын, Тимур Нілдікешевтің «Мергенін», Ахмет Жұбановтың ариясын, Өзенбаева Гүлжанның фантазиясын, Алмас Серкебаевтың сонатасын орындады т.б. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, Өнер университетінің профессоры Раиса Қожабекқызы Мұсаходжаева атап өткендей, байқау идеясы ҚазҰӨУ мерейтойына байланысты туған. «Скрипка мен виолончельге арналған орыс музыкасының антологиясын жасау үшін оқытушылар мен профессорлар көп жұмыс атқарды. Қазақ композиторларының шығармаларын халықаралық деңгейде тарату қажет деп шештік.Сондықтан байқау бағдарламасына отандық авторлардың шығармалары енгізілген. Екінші турда қатысушыларға ауқымды шығармалар – концерттер, сонаталар ойнауға тура келді. Байқау барысында біз көптеген жаңа пьесалар естідік, бұл пьесалардың орындаушылық өмірін тапқанына қуаныштымын. Бұл байқау біздің қазақ композиторлар мектебіне өте жақсы серпін береді деп ойлаймын. Қазақ музыкасын бағалап, асқақтатып, дамытуымыз керек», – дейді Раиса Қожабекқызы.
Владимир Дё байқауға қатысушылардың деңгейі өте жоғары, өйткені Қазақстанда скрипка мектебінің өзіндік дәстүрлері қалыптасып үлгергенімен бөлісті. «Байқау шарттарының арқасында қазақ композиторларының кейбір көрнекті туындылары белгілі болды. Мен Қазақстанның ұлттық музыкасының молдығы мен әсемдігіне таң қалдым. Қазақ скрипка мектебі дамыды деп айта алатынымызға сенімдімін. Осы сәтті пайдалана отырып, Қазақ ұлттық өнер университетінің ректорын, профессор-оқытушылар құрамын, студенттерін 25 жылдық мерейтойымен құттықтаймын! 1-сыныптан басталып, докторантурамен аяқталатын оқу орнының арқасында қаншама музыканттар тамаша білім алды», - деп түйіндеді сөзін.
Ернис Асаналиев халықаралық жарыстардың қажеттілігін атап өтті: «Жарыстар балалар үшін өте маңызды: мұндай шаралар оларды көбірек оқуға ынталандырады. Бірінші халықаралық «Qazaqdumanı» байқауының маңызы зор – ол ұлттық музыканы, халыққа жақын мәдениетті насихаттау. Қатысушыларды қуана тыңдадым: олар өте өнерлі. Бұл байқаудың болашағы зор деп ойлаймын».
Алексей Дулов байқаудан алған әсерлері ең жағымды екенін айтты. «Ұстаздар мен ұйымдастыру комитетінің байқауды ұйымдастыруға деген қамқорлығын көру әрқашан өте қуанышты, ең бастысы, мұғалімдердің жалпы атқарған зор еңбегін, балаларды қалай тәрбиелегенін көремін. Керемет мектеп, балалардың тамаша қойылымы, оларды тыңдап, қарап отырып, жүрек қуанады», - деді ол. Байқау барысында қазылар алқасының мүшелері шеберлік сабақтарын өткізіп, 6 сәуірде үлкен Benefis Гала концертінде өнер көрсетті, олар да қазақ композиторларының шығармаларын орындады. 7 сәуірде лауреаттардың есімдері белгілі болды. «Фортепиано» номинациясы бойынша музыкалық колледждің екі студенті, Волкова И.Н. шәкірттері жеңімпаз атанды, бірінші орынға Нелли Рерих иеленді және Тілес Қажғалиев пен Аида Исакова атындағы екі диплом Никита Абековке берілді.
Қазақ ұлттық өнер университетінің 25 жылдық мерейтойы өзге де қызықты шаралармен жалғасады. Олардың қатарында университеттің үздік түлектерінің қатысуымен өткен «Айман шақырады» мерейтойлық халықаралық өнер фестивалі (19-21 сәуір), Шәмші Қалдаяқовтың «Өмір өзен» әндер кеші (19 сәуір), өнер университетінің барлық факультеттерінің қатысуымен өтетін концерт (26 сәуір).